के ठूलो भूकम्पले पृथ्वीमा विनाश ल्याउन सक्छ?

इन्डोनेसियालाई हालै गएको भूकम्पले तहसनहस बनाएको छ। यस भूकम्पमा करिब ३०० जनाको ज्यान गएको थियो भने सयौँ व्यक्ति गम्भीर घाइते भएका थिए।

यस वर्ष ठूला र विनाशकारी भूकम्पको शृङ्खलाले पृथ्वीका विभिन्न भागलाई असर गरेको छ। यदि तपाईले तथ्याङ्कलाई हेर्नुभयो भने, 2022 मा रेकर्ड गरिएको सबैभन्दा खराब भूकम्प 10 सेप्टेम्बरमा पपुवा न्यू गिनीमा आयो। जसको तीव्रता ७.६ थियो  नौ दिनपछि मेक्सिकोमा ७.६ म्याग्निच्युडको अर्को भूकम्प गएको छ।

क्षतिको हिसाबले हेर्ने हो भने यस वर्षकै सबैभन्दा खतरनाक भूकम्प अफगानिस्तानको खोस्तमा आएको छ। जुन २२ मा गएको ६.० म्याग्निच्युडको भूकम्पमा १ हजार १ सयभन्दा बढीको मृत्यु भएको थियो। नोभेम्बर २१ मा पश्चिम जाभा (इन्डोनेसिया) मा वर्षको दोस्रो ठूलो भूकम्प आयो। यस भूकम्पको तीव्रता ५ दशमलव ६ थियो। जसमा करिब ३ सय जनाको ज्यान गएको थियो।

हालैका दिनहरूमा सोलोमन टापुको मालाङ्गोमा ७.० म्याग्निच्युडको भूकम्प, टर्कीको देउज प्रान्तमा ६.१ म्याग्निच्युडको भूकम्प र मेक्सिकोको बाजा क्यालिफोर्नियामा ६.२ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो। अनुमान अनुसार सन् २०२२ मा अहिलेसम्म ७.० रेक्टर स्केल वा सोभन्दा बढीको ११ वटाभन्दा बढी भूकम्प गएका छन्। जबकि यो वर्ष ६.० देखि ६.९ रेक्टर स्केलको तीव्रताका सयभन्दा बढी भूकम्प गएका छन्  भारतमा पनि यसै महिना उत्तरी र उत्तरपूर्वी क्षेत्रमा भूकम्पको धक्का महसुस भएको छ।

संयुक्त राज्य भूगर्भ सर्वेक्षण (USGS) ले भूकम्पीय गतिविधिमा अचानक वा अस्थायी वृद्धिलाई सामान्य मानेको छ। न त यस्तो वृद्धि वा कमीले ठूलो भूकम्प आउन सक्छ भन्ने संकेत गरेको छ। भूकम्पको घटना वा घटनामा बृद्धि हुनुको एउटा पक्ष भनेको अहिले यस्ता गतिविधिलाई राम्ररी रेकर्ड गर्ने अत्याधुनिक भूकम्पीय यन्त्रहरू संसारमा पनि हुन्।

वैज्ञानिकहरूसँग यो प्रश्नको स्पष्ट जवाफ छैन। अहिलेसम्म कुनै पनि वैज्ञानिक वा भूकम्प अनुगमन निकायले ठूलो भूकम्पको भविष्यवाणी गर्न सकेको छैन । वैज्ञानिकहरुले अहिलेसम्म के गरेका छन् । यसले कुनै खास भौगोलिक स्थानमा निश्चित समयावधिभित्र (वर्षहरूमा) महत्त्वपूर्ण भूकम्पीय घटना हुनसक्छ भनी बताउन मात्र प्रबन्ध गरेको छ।

१० वा सोभन्दा बढी म्याग्निच्युडको भूकम्पलाई मेगाकम्प भनिन्छ। युएसजीएसका अनुसार यस्ता भूकम्प आउन सक्दैनन्। भूकम्पको म्याग्निच्युड कुन गल्तीमा आउँछ त्यसको लम्बाइले निर्धारण गरिन्छ।

अहिलेसम्म १० रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको छैन। यो आयो भने पनि यसले सारा पृथ्वीलाई असर गर्छ। पृथ्वीमा अहिलेसम्मकै ठूलो भूकम्प ९.५ रेक्टर स्केलको थियो। जुन २२ मे १९६० मा चिलीमा आएको थियो।

९ मंसिर, २०७९, २०:१२:०० मा प्रकाशित

उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए [email protected] मा पठाउनु होला।